کمبودهای غذایی در کودکان اوتیسمی

اوتیسم نوعی اختلال تاثیرگذار بر رشدطبیعی مغز است که در آن برای تشخیص، مداخله پزشکی و بازتوانی شناختی باید سریع اقدام کرد، این اختلال که تا پیش از سه سالگی بروز می‌کند و علت اصلی آن هنوز مشخص نیست، بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی تاثیر می‌گذارد.این بیماری ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای مبتلایان دشوار می‌کند و در برخی موارد با رفتارهای خودآزاردهنده و پرخاشگری همراه است، اما در صورت تشخیص زودهنگام و آغاز معالجات پزشکی و بازتوانی شناختی، در دوران طلایی (زیر سه سالگی) می‌توان تا حد زیادی عوارض آن بر کیفیت زندگی افراد را کاهش داد.یکی از راه‌های کاهش علائم این بیماری و کمک به تاثیرگذاری بهتر داروهای تجویزی برای این کودکان، توجه به رژیم غذایی مناسب و رفع کمبودهای غذایی است که در اثر مصرف داروها یا رعایت برخی رژیم‌های غذایی مانند رژیم غذایی بدون گلوتن در این بیماران بروز می‌کند.دکتر سارا صرافی‌زاده عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی واحد علوم‌وتحقیقات دانشگاه‌آزاد و مشاور تغذیه انجمن اوتیسم ایران در این خصوص اظهار کرد: کودکان مبتلا به اوتیسم به‌دلیل مصرف برخی داروها ممکن است به مرور زمان دچار کمبودهای غذایی یا رفتارهایی شوند که ناشی از کمبودهای غذایی است. این کمبودها می‌تواند عوارضی مانند کوتاهی قد و مشکلات گوارشی مانند اسهال، یبوست و رفلاکس را برای این بیماران ایجاد کند.وی بی‌توجهی والدین به مسائل تغذیه‌ای در کودکان اوتیسمی را از عوامل تشدیدکننده وضعیت بیماری این کودکان عنوان کرد و افزود: در موارد زیادی مشاهده شده که والدین این کودکان هیچ‌توجهی به مسائل تغذیه‌ای کودکان خود ندارند و متوجه نیستند که بسیاری از مشکلات و رفتارهای فرزندان آنان می‌تواند ناشی از مشکلات گوارشی باشد.صرافی‌زاده ادامه داد: حتی در بسیاری از موارد دیده شده که والدین در مراجعه به متخصصان به‌ندرت به مشکلات گوارشی آنان اشاره می‌کنند و بیشتر رفتارهای محیطی فرزندان خود را مدنظر دارند و خواهان دریافت داروهای کنترل‌کننده این رفتارها هستند غافل از اینکه شاید یک مشکل گوارشی به وجود آورنده این مسائل باشد چراکه مشکلات گوارشی نیز می‌تواند سبب بروز اختلالات عصبی مانند پرخاشگری و عصبانیت شود.
رژیم‌غذایی فاقد گلوتن
مشاور تغذیه انجمن اوتیسم در خصوص رژیم‌غذایی فاقد گلوتن برای کودکان مبتلا به اوتیسم گفت: دیده شده که برخی خانواده‌ها بر اساس اطلاعات پراکنده‌ای که از منابع مختلف به‌دست می‌آورند، رژیم‌غذایی فاقد گلوتن را برای کودکان خود تهیه می‌کنند که این روشی اشتباه است زیرا نمی‌توان یک رژیم غذایی واحد برای تمام کودکان اوتیسمی تهیه کرد؛ وضعیت بیماری هر کودک با کودک دیگر متفاوت است و رژیم‌غذایی مناسب برای هر بیمار باید با توجه به داروهای مصرفی و نیاز او بر اساس پارامترهای خونی تعیین شود.صرافی‌زاده افزود: رژیم غذایی فاقد گلوتن برای تمام بیماران اوتیسمی مناسب نیست زیرا به‌دلیل اینکه در این رژیم گندم حذف می‌شود، ممکن است مشکلات گوارشی و کمبودهای تغذیه‌ای برای کودکان ایجاد شود؛ همچنین ممکن است که بیمار نیازی به رعایت این رژیم نداشته باشد که در بررسی‌های پزشکی و مشاوره با متخصصان تغذیه این مساله روشن می‌شود.وی خاطرنشان کرد که بخشی از مشکلات تغذیه‌ای این بیماران می‌تواند ناشی از مصرف داروها باشد و نیازی به رعایت رژیم بدون گلوتن ندارند. همچنین مطالعات اخیر نشان می‌دهد که رژیم غذایی بدون گلوتن در مواردی که کودکان مبتلا به سلیاک هستند یا التهابات روده‌ای دارند، مفید است و برای مدتی یا به صورت مادام العمر برای آنان تجویز می‌شود.صرافی‌زاده ادامه داد: پزشکان نیز در تجویز رژیم‌غذایی بدون گلوتن برای کودکان اوتیسمی باید شرایط فیزیکی و روانی، طریقه غذایی، پارامترهای خونی، داروهای مصرفی، کم‌خونی و مشکلات تیروئیدی آنان را درنظر بگیرند.وی گفت: گاهی برخی رفتارهای کودکان مانند تمایل زیاد آنان به خوردن فست‌فودها، سبب می‌شود که خانواده‌ها برخلاف میل باطنی خود و در راستای تمایلات فرزندان اقدام به تهیه این‌گونه موادغذایی کنند که به مرور زمان ممکن است سبب ایجاد اختلالات تغذیه‌ای و تشدید وضعیت بیماری آنان شود که باید به این مساله نیز توجه شود.
کمبود ریزمغذی‌ها در کودکان اوتیسم
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی واحد علوم‌وتحقیقات گفت: برخی کمبود ریزمغذی‌ها در کودکان مبتلا به اوتیسم به‌دلیل مصرف داروها و رعایت برخی رژیم‌های غذایی نامناسب یا پرهیزهای غذایی بروز می‌کند.
زینک (روی)
صرافی‌زاده کمبود زینک (روی)، کلسیم، امگا3 و ویتامین D و همچنین کم‌خونی را از جمله کمبودهای غذایی کودکان مبتلا به اوتیسم عنوان کرد و افزود: زینک معمولا در موادغذایی حاوی پروتئین وجود دارد و داروهای کودکان مبتلا به اوتیسم می‌تواند دفع‌کننده این ماده معدنی باشد به همین دلیل بیشتر این کودکان با کمبود این ریزمغذی مواجه هستند.
کلسیم
وی درخصوص کمبود کلسیم نیز در بین کودکان مبتلا به اوتیسم گفت: علت این کمبود بیشتر به دلیل حذف شیر از رژیم‌غذایی این بیماران و جایگزین نکردن منبع غذایی برای جبران آن است؛ این درحالی است که کمبود کلسیم تاثیر بسیار زیادی روی فعل وانفعالات شیمیایی مغز و رفلاکس‌های عصبی دارد که لزوم توجه بیشتر والدین بیماران مبتلا به اوتیسم را به تامین این ماده غذایی نشان می‌دهد.